Η περίπτωση...του παγωμένου ναρκομανούς!!

Το 1982 στο νοσοκομείο του Σαν Φρανσίσκο εισήχθησαν σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα 7 παρόμοια περιστατικά, 7 νέοι άνθρωποι κοκαλωμένοι. Και στις 7 περιπτώσεις η αιτία εισαγωγής ήταν η χρήση μιας νέας ναρκωτικής ουσίας. Αυτό όμως που δε μπορούσαν να εξηγήσουν οι γιατροί ήταν πως ένα ναρκωτικό προκαλούσε δυσκαμψία στα άτομα αυτά. Στην προσπάθειά του να κατανοήσει τον τρόπο δράσης της συγκεκριμένης ουσίας ο Νευρολόγος J. William Langston συνειδητοποίησε ότι τα άτομα αυτά εμφάνιζαν παρόμοια συμπτώματα με αυτά του Παρκινσονικού. 

Μιας και καμιά άλλη θεραπευτική προσέγγιση δεν έμοιαζε να αποδίδει, ο δρ. Langston τους έδωσε L-DOPA, το φάρμακο που χορηγείται για την αντιμετώπιση της νόσου του Parkinson. Πράγματι η θεραπευτική ανταπόκριση των ασθενών ήταν θεαματική. 

Τι συνέβη λοιπόν στην πραγματικότητα και ποια ήταν αυτή η ουσία που λειτουργούσε ταυτόχρονα και σαν ναρκωτικό αλλά και σαν νευροτοξίνη?

Πρόκειται για την ουσία MPPP, ένα συνθετικό οπιοειδές με παρόμοια δράση με αυτήν της μορφίνης, το οποίο παρασκευάστηκε κρυφά από φοιτητές σε ένα Πανεπιστήμιο των Η.Π.Α. και πουλιόταν την περίοδο εκείνη στη μαύρη αγορά. Η ίδια η MPPP δεν δρα ως νευροτοξίνη αλλά κατά την εκχύλισή της παράγεται ως παραπροϊόν η ουσία MPTP (1-methyl-4-phenyl-1,2,3,6-tetrahydropyridine), ένα λιπόφιλο μόριο που μπορεί να διαπερνά τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό. Από τη στιγμή που περνά τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό η ουσία αυτή μεταβολίζεται από το ένζυμο μονοάμινο οξειδάση (MAO-B) στα κύτταρα της νευρογλοίας και προκύπτει το παράγωγο MPP+ (1-methyl-4-phenylpyridinium). Αυτό με τη σειρά του καταστρέφει αρχικά τους ντοπαμινεργικούς νευρώνες της φαιάς ουσίας του εγκεφάλου παράγοντας μεγάλο αριθμό ελευθέρων ριζών και προκαλώντας μιτοχονδριακή δυσλειτουργία. Ο θάνατος αυτών των νευρώνων είναι υπεύθυνος για την εμφάνιση των κινητικών διαταραχών στους εν λόγω ναρκομανείς, που μοιάζουν με αυτές που χαρακτηρίζουν την νόσο του Parkinson.  

Από τότε η ουσία MPTP χρησιμοποιείται στα μοντέλα πειραματοζώων της νόσου του Parkinson.

Προκειμένου ο δρ. Langston να περιγράψει τις αξιοσημείωτες αυτές περιπτώσεις αλλά και την επίπτωση που είχαν αργότερα στη μελέτη της νόσου του Parkinson έγραψε το βιβλίο με τίτλο: The Case of the Frozen Addicts, το οποίο και αναπαρήγαγε αργότερα η NOVA σε 2 παραγωγές του PBS.