Νέο διαγνωστικό τεστ για τη νόσο του Alzheimer

Μετάφραση άρθρου του Ewen Callaway

Ένα νέο διαγνωστικό τεστ στο αίμα προτείνεται για τη διάγνωση της νόσου του Alzheimer και βασίζεται στην ανίχνευση μορίων που παράγονται από το ανοσοποιητικό σύστημα ασθενών που πάσχουν από αυτήν την νευροεκφυλιστική διαταραχή.

“Έως τώρα, το τεστ έχει εφαρμοστεί σε ένα μικρό αριθμό δειγμάτων αίματος, αλλά όταν εφαρμοστεί σε μεγαλύτερη κλίμακα η μέθοδος αυτή μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση της νόσου του Alzheimer σε συνδυασμό πάντοτε με άλλα διαγνωστικά τέστ”, αναφέρει χαρακτηριστικά ο Thomas Kodadek, καθηγητής χημείας του ερευνητικού ινστιτούτου Scripps Research στη Φλόριντα. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την ταυτοποίηση των ασθενών που δύνανται να ακολουθήσουν μια πειραματική θεραπευτική προσέγγιση με τα υπάρχοντα φάρμακα κατά του Alzheimer. H ομάδα του δημοσίευσε τα αποτελέσματά της στο περιοδικό Cell στις 6 Ιανουαρίου.

Μέχρι πρότινος ο μοναδικός τρόπος να ξεχωρίσει κανείς με ακρίβεια την νόσο του Alzheimer από τις άλλες μορφές άνοιας ήταν η εξέταση των πρωτεϊνικών συσσωματωμάτων στον εγκέφαλο των εν λόγω ασθενών. Αυτό ήταν δυνατό φυσικά μόνο μετά θάνατον. Ενδελεχής έρευνα γίνεται για την ανακάλυψη λιγότερο επεμβατικών τεχνικών που θα επιτρέψουν ταχύτερη διάγνωση όσο ο ασθενής είναι ακόμα εν ζωή και τα τεστ αυτά περιλαμβάνουν ακτινογραφίες του εγκεφάλου, εξετάσεις αίματος κ.λπ.

Παγκοσμίως πάνω από 35 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από Alzheimer. Δεν υπάρχει καμιά αποτελεσματική θεραπεία για τη νόσο ούτε κάποιο αποτελεσματικό μέσο αποτροπής της.

Οι περισσότερες προσπάθειες ανίχνευσης βιοδεικτών στο αίμα στόχευαν στον περιορισμό των πιθανών βιομορίων των οποίων τα χαρακτηριστικά διαφέρουν μεταξύ ασθενών και υγιών ατόμων. Για παράδειγμα η ομάδα του  Tony Wyss-Coray's στο Πανεπιστήμιο του Στανφορντ στην Καλιφόρνια έκανε ένα screening test σε 120 πρωτεΐνες που συμμετέχουν στη διακυτταρική επικοινωνία και βρήκε ότι 18 από αυτές παρουσιάζουν υψηλότερα επίπεδα στο αίμα ασθενών με νόσο του Alzheimer απ’ ότι στο γενικότερο πληθυσμό.

Ωστόσο τα 2 βασικότερα μειονεκτήματα τέτοιων screening tests είναι πρώτον ότι βασίζονται σε υποθέσεις σχετικά με το ποιων μορίων τα χαρακτηριστικά μπορεί να επηρεάζονται από τη νόσο και δεύτερον ότι βασίζονται στην ανίχνευση εξαιρετικά χαμηλών επιπέδων πρωτεϊνών και άλλων μορίων.

Ο Kodadek λέει ότι τα αντισώματα προσφέρουν μια λύση στα συγκεκριμένα προβλήματα. Αν είναι ειδικά για την ασθένεια τότε θα εμφανίζονται σε πολύ υψηλά επίπεδα στους πάσχοντες από την νόσο ενώ δεν υπάρχουν καθόλου στα υγιή άτομα.

Η τακτική που ακολουθείται τυπικά είναι η ανίχνευση τέτοιων αντισωμάτων με τη χρήση των αντιγονικών περιοχών μιας πρωτεΐνης έναντι της οποίας κατευθύνονται. Η ομάδα του Kodadek βασίστηκε στο γεγονός ότι τα αντισώματα αυτά θα πρέπει να αναγνωρίζουν και να κάνουν διασταυρούμενες αντιδράσεις και με άλλα μόρια όπως τα peptoids ανάλογα των πεπτιδίων.

Σαν απόδειξη της υπόθεσής του ο Kodadek έψαξε για αντισώματα που παράγονται σε ποντίκια που πάσχουν από μια διαταραχή ομοιάζουσα με την πολλαπλή σκλήρωση και τα οποία κατευθύνονται έναντι της μυελίνης των νευρώνων. Ανάμεσα στα 4800 peptoids που εξέτασε ορισμένα αντέδρασαν με τη μεταβλητή περιοχή του αντισώματος κάτι που δε συνέβη στα control δείγματα των υγιών ποντικών. “Δεν ήταν ένα τυχαίο φαινόμενο” λέει ο Kodadek “η εικόνα των δειγμάτων των ασθενών από τα control διέφερε όπως η νύχτα με τη μέρα”.

Στη συνέχεια οι ερευνητές εξέτασαν την εικόνα των peptoids στο αίμα 6 ασθενών με Alzheimer, 6 υγιών ατόμων της ίδιας ηλικίας και 6 ατόμων που έπασχαν από διαφορετική νευροεκφυλιστική νόσο, τη νόσο του Parkinson. Ταυτοποίησαν έτσι 3 peptoids τα οποία αναγνωρίζονται από τα αντισώματα των πασχόντων με τη νόσο του Alzheimer. Το διαγνωστικό τεστ επαναλήφθηκε για 16 άτομα με τη νόσο και βρέθηκε ότι έχει ευαισθησία 93% δηλαδή δεν κατάφερε να διαγνώσει μόνο μια περίπτωση ασθένειας (μόλις ένα ΨΑ).

Ο Kodadek λέει ότι εφάρμοσαν το τεστ σε 300 άτομα και το αποτέλεσμα ήταν 98% ευαισθησία (μόνο 2% τα ΨΑ) και 95% ακρίβεια (5% τα ΨΘ). Ακόμα όμως και για αυτό το 5% των ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων ο Kodadek αμφιβάλλει. Λέει ότι είναι σχεδόν σίγουρος πως πρόκειται για προσυμπτωματική μορφή Alzheimer (τα αποτελέσματα αυτά δεν έχουν ακόμη δημοσιευτεί).

Τα υπάρχοντα διαγνωστικά τεστ για το Alzheimer που βασίζονται κυρίως σε απεικονιστικές τεχνικές έχουν μόλις 90% ευαισθησία, αναφέρει ο Kodadek.  

To Alzheimer ήταν μόνο η αρχή, η ερευνητική αυτή ομάδα πρόκειται να εφαρμόσει ανάλογα τεστ και για διάφορους τύπους καρκίνου..

“Εάν θέλουμε να μην πάνε χαμένες όλες οι νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις που βρίσκονται υπό δοκιμή για να αντιμετωπίσουν πολυπαραγοντικές ασθένειες όπως αυτή της νόσου του Alzheimer θα πρέπει να στοχεύσουμε στην ακριβή και έγκαιρη διάγνωση” προσθέτει ο Kodadek.

Για την πιο αναλυτική αγγλική πηγή διαβάστε εδώ: http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=alzheimers-blood-test