Ο John Steinbeck έλεγε ότι «μια θλιμμένη ψυχή, λόγω της ανισότητας, μπορεί να σας σκοτώσει πιο γρήγορα, πολύ πιο γρήγορα, απ’ ότι ένα μικρόβιο."
Αξίζει να έχουμε κατά νου αυτή την παρατήρηση, η οποία πλέον έχει επιβεβαιωθεί και από επιδημιολογικές μελέτες, καθώς ζούμε σε μια εποχή όπου το πλουσιότερο 1% (των Αμερικανών), κατέχουν μεγαλύτερο πλούτο από το 90% των φτωχότερων της χώρας αυτής.
Υπάρχουν όλο και περισσότερες ενδείξεις ότι το μέγεθος της ανισότητας δεν έχει μόνο οικονομικές επιπτώσεις αλλά παράλληλα αποτελεί πηγή μελαγχολίας. Τα αποτελέσματα αυτής της ανισότητας φαίνεται να είναι τα υψηλά ποσοστά βίαιων εγκλημάτων, η εκτεταμένη χρήση ναρκωτικών, τα υψηλά ποσοστά γεννήσεων από εφήβους και ακόμα τα υψηλά ποσοστά καρδιακών παθήσεων.
Το παραπάνω θέμα πραγματεύονται στο τελευταίο βιβλίο τους δύο αναγνωρισμένοι Βρετανοί επιδημιολόγοι, οι Richard Wilkinson και Kate Pickett. Υποστηρίζουν μάλιστα ότι οι ανισότητες δημιουργούν άγχος, δυσπιστία και μια σειρά από ψυχικές και σωματικές παθήσεις – ενώ αναφέρουν ότι υπάρχει πλειάδα δεδομένων προκειμένου να στηρίξουν την άποψή τους.
«Αν ένα κράτος “αποτύχει” στην προσπάθειά του να αποφύγει την υψηλή ανισότητα, θα χρειαστεί περισσότερες φυλακές και περισσότερη Αστυνομία» αναφέρουν συγκεκριμένα και συμπληρώνουν: «θα χρειαστεί να ασχοληθείς με τα υψηλότερα ποσοστά ψυχικών ασθενειών, χρήσης ναρκωτικών και άλλα είδη παρόμοιων προβλημάτων». Διερευνούν τα παραπάνω θέματα στο βιβλίο τους «The Spirit Level: Why Greater Equality Makes Societies Stronger». (Γιατί η μεγαλύτερη ισότητα κάνει τις κοινωνίες πιο δυνατές).
Το παραπάνω θέμα πραγματεύονται στο τελευταίο βιβλίο τους δύο αναγνωρισμένοι Βρετανοί επιδημιολόγοι, οι Richard Wilkinson και Kate Pickett. Υποστηρίζουν μάλιστα ότι οι ανισότητες δημιουργούν άγχος, δυσπιστία και μια σειρά από ψυχικές και σωματικές παθήσεις – ενώ αναφέρουν ότι υπάρχει πλειάδα δεδομένων προκειμένου να στηρίξουν την άποψή τους.
«Αν ένα κράτος “αποτύχει” στην προσπάθειά του να αποφύγει την υψηλή ανισότητα, θα χρειαστεί περισσότερες φυλακές και περισσότερη Αστυνομία» αναφέρουν συγκεκριμένα και συμπληρώνουν: «θα χρειαστεί να ασχοληθείς με τα υψηλότερα ποσοστά ψυχικών ασθενειών, χρήσης ναρκωτικών και άλλα είδη παρόμοιων προβλημάτων». Διερευνούν τα παραπάνω θέματα στο βιβλίο τους «The Spirit Level: Why Greater Equality Makes Societies Stronger». (Γιατί η μεγαλύτερη ισότητα κάνει τις κοινωνίες πιο δυνατές).
Η βασική πηγή των επιχειρημάτων τους πηγάζει από το γεγονός ότι οι άνθρωποι είναι κοινωνικά όντα και σε κοινωνίες με μεγάλες ανισότητες, εκείνοι οι άνθρωποι που βρίσκονται στα χαμηλά στρώματα υποφέρουν από μια σειρά από παθήσεις. Για παράδειγμα, μια μακροχρόνια μελέτη για τους Βρετανούς δημοσίους υπαλλήλους έδειξε ότι οι κλητήρες, οι θυρωροί και όλοι υπάλληλοι με χαμηλό εργασιακό status ήταν πιο πιθανό να πεθάνουν από καρδιακή νόσο, αυτοκτονία ή και από ορισμένες μορφές καρκίνου και τελικά είχαν γενικά περισσότερα προβλήματα υγείας.
Υπάρχουν παρόμοια συμπεράσματα και σε άλλα είδη πρωτεύοντων θηλαστικών. Για παράδειγμα, ορισμένοι πίθηκοι του γένους Macacas που είναι επίσης κοινωνικά ζώα, τοποθετήθηκαν σε κλουβιά και εκπαιδεύτηκαν στο να χρησιμοποιούν ένα μοχλό ώστε να παίρνουν κοκαΐνη. Εκείνοι στα χαμηλά στρώματα της ιεραρχίας έπαιρναν πολύ περισσότερη ποσότητα κοκαΐνης απ’ ότι οι πίθηκοι στα υψηλότερα στρώματα.
Σε άλλα πειράματα διαπιστώθηκε ότι οι «χαμηλού επιπέδου» πίθηκοι υπέφεραν από περισσότερα σωματικά προβλήματα, όπως αρτηριοσκλήρυνση ενώ είχαν και αυξημένο κοιλιακό λίπος. Στα ίδια συμπεράσματα κατέληξαν και για τους ανθρώπους. Ερευνητές βρήκαν ότι όταν οι εργαζόμενοι γίνονται άνεργοι ή υποφέρουν ή και μειονεκτούν οικονομικά τότε παίρνουν ευκολότερα βάρος. Μια δωδεκαετής Αμερικανική μελέτη έδειξε ότι οι άντρες των οποίων το εισόδημα μειώθηκε αισθητά, πήραν κατά μέσο όρο, σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, 2,5 κιλά.
Υπάρχει υψηλή θετική συσχέτιση μεταξύ των χωρών με μεγαλύτερη ανισότητα και μεγαλύτερη χρήση ναρκωτικών. Παραδόξως, σε χώρες με πιο χαλαρή νομοθεσία για τα ναρκωτικά, όπως είναι για παράδειγμα η Ολλανδία, υπάρχει σχετικά χαμηλή εγχώρια χρήση ναρκωτικών – ίσως επειδή είναι πιο ισορροπημένη, από οικονομικής πλευράς.
Οι καθηγητές Wilkinson και Pickett δείχνουν ότι η ίδια σχέση ισχύει για μια σειρά από κοινωνικά προβλήματα. Ανάμεσα στις πιο πλούσιες χώρες, εκείνες με τις μεγαλύτερες ανισότητες φαίνεται να έχουν σημαντικά υψηλότερο ποσοστό ανθρώπων με ψυχικές ασθένειες, αλλά και θνησιμότητας στα νεογνά, παχυσαρκίας, γεννήσεων από εφήβους, ανθρωποκτονιών και ούτω καθεξής. Στα ίδια συμπεράσματα καταλήγουν όταν κάνουν συγκρίσεις μεταξύ 50 Αμερικανικών πολιτειών. Ειδικότερα, οι πολιτείες με τη μεγαλύτερη ανισότητα, όπως το Μισισιπή και η Λουιζιάνα, επιτυγχάνουν χαμηλούς κοινωνικούς δείκτες ενώ πολιτείες με μεγαλύτερη οικονομική ισότητα τα πηγαίνουν σαφώς καλύτερα.
Επομένως, γιατί είναι η ανισότητα τόσο επιβλαβής; Το βιβλίο των Wilkinson και Pickett υποστηρίζει ότι η ανισότητα υπονομεύει την κοινωνική εμπιστοσύνη και τη ζωή των κατοίκων, διαβρώνοντας την κοινωνία στο σύνολό της. Επίσης, υποστηρίζεται ότι ο άνθρωπος, ως κοινωνικό ον, αγχώνεται όταν βρεθεί στα χαμηλά στρώματα της ιεραρχίας.
Το στρες οδηγεί σε μεταβολές και στο επίπεδο της βιολογίας, όπως η απελευθέρωση της ορμόνης κορτιζόλης και η συσσώρευση κοιλιακού λίπους (το δεύτερο ίσως αποτελεί μια εξελικτική προσαρμογή στην προσμονή μελλοντικού υποσιτισμού;). Το αποτέλεσμα είναι ασθένειες όπως καρδιακές παθήσεις αλλά και ψυχικές διαταραχές που οδηγού σε βίαια εγκλήματα, δυσπιστία και αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές. Ένα άλλο αποτέλεσμα είναι η δημιουργία εναλλακτικών συστημάτων στα οποία κάποιος μπορεί να κερδίσει την αυτοεκτίμησή του όπως είναι οι συμμορίες.
Είναι δεδομένο ότι οι άνθρωποι δεν είναι όλοι ίσοι όσων αφορά τις ικανότητές τους. «Πάντα θα υπάρχουν κάποιοι που θα είναι πιο πλούσιοι – και άλλοι που θα αποτελούν τα χαμηλότερα στρώματα της κοινωνίας. Αλλά η ανισότητα αυτή δεν θα πρέπει να είναι εξίσου σκληρή, καταπιεστική και πολωτική όπως συμβαίνει στις ΗΠΑ σήμερα» αναφέρουν χαρακτηριστικά. Η Γερμανία και η Ιαπωνία έχουν επιτύχει εξίσου αποτελεσματικές οικονομίες με πολύ λιγότερη ανισότητα και λιγότερα κοινωνικά προβλήματα απ’ ότι υπάρχουν στις ΗΠΑ. Το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών μειώθηκε κατά της διάρκεια της διοίκησης Κλίντον, σύμφωνα με στοιχεία που παραθέτουν στο βιβλίο τους, ενώ ταυτόχρονο σημειώθηκε βελτίωση της οικονομικής ευρωστίας.
«Η ανισότητα προκαλεί ρήγματα, ακόμα και όταν οι οικονομικές και κοινωνικές διαφορές είναι πολύ μικρές» εξηγούν οι καθηγητές Wilkinson και Pickett. Εξηγούν ότι δεν είναι μόνο οι φτωχοί που επωφελούνται από την κοινωνική συνοχή που επέρχεται με την ισότητα, αλλά η κοινωνία στο σύνολό της. «Επομένως καθώς συζητούμε για την εθνική πολιτική το 2011 – από το φόρο ακίνητης περιουσίας, τα επιδόματα ανεργίας μέχρι την προσχολική εκπαίδευση – ας κινηθούμε προς τη μείωση των τεραστίων μεγεθών της ανισότητας στις ΗΠΑ σήμερα. Αυτές οι ανισότητες είναι βαθύτατα καταστροφικές και για εμάς και για την κοινωνίας μας»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου